Tag Archives: mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả ngày tết

Chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán sắp tới có rất nhiều việc cần phải làm từ dọn dẹp nhà cửa, sắm sửa đồ mới, mua quà biếu tết, mua đồ cúng tết… và dĩ nhiên không thiếu  mâm ngũ quả. 
Mâm ngũ quả, nghĩa là mâm bày 5 loại quả, tương ứng với 5 màu theo ngũ hành. Theo quan niệm của người phương Đông, các màu quả cần có là: đen, đỏ, xanh, trắng, vàng, lần lượt tượng trưng cho Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

images1040975_1

Mâm ngũ quả miền Bắc:
Mâm quả khoảng năm loại trái cây để cúng ngày Tết thể hiện những ước nguyện của gia chủ trong năm mới đến.Gồm có bưởi, đào, quýt, chuối, hồng và chú trọng ngũ sắc (ngũ hành).

cac-mon-ngon-ngay-tet-8

– Nải chuối hoặc quả phật thủ: có ý nghĩa thể hiện sự che chở của trời phật cho con người

– Bưởi, cam: thể hiện sự tròn vẹn, hứa hẹn năm mới tốt lành phúc lộc viên mãn

– Quất: thể hiện sự sung túc, đa lộc

– Đào, hồng: thể hiện sự hồng hào, thăng tiến và thành đạt

– Táo: có ý nghĩa là phú quý

– Lựu: có ý nghĩa tượng trưng cho con đàn cháu đống

Cách trình bày truyền thống thường gặp là nải chuối đặt ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ những loại quả khác. Chính giữa nải chuối xanh thẫm là quả bưởi tròn căng mọng hoặc quả phật thủ có màu vàng đẹp mắt. Những quả nhỏ hơn như cam, quất, hồng…sẽ xếp xen kẽ xung quanh. Sự sắp xếp hợp lý giữa màu sắc và kích thước của các loại quả sẽ mang lại sự hài hòa đẹp mắt và hợp phong thủy cho mâm ngũ quả.

Mâm ngũ quả  miền Nam : coi trọng nghĩa của quả, thể hiện tính chất thiên nhiên ưu đãi hoa trái quanh năm, 5 loại quả hay được chọn là mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài (khi đọc, phát âm của những loại quả này tương tự câu “cầu sung vừa đủ xài”, hay “cầu vừa đủ xài sung”. Sau đó thêm cặp dưa hấu với màu vỏ xanh đỏ ruột nhưng tấm lòng mến khách của người miền Nam.

cặp dưa chưng ngày tết

Người miền Nam họ kiêng kỵ cúng chuối trên bàn thờ, họ phát âm chuối thành ” chúi” nên cho rằng  chúi đầu không ngẩng đầu được xui cả năm

mamnguqua_miennam470
Mân ngũ quả miền Nam măng cầu, sung, đu đủ, dừa và trái xoài, người miền Nam đọc trại đi ” cầu sung vừa đủ xài”

Mâm ngũ quả miền Trung :

Đất người miền Trung nghèo khó,  cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt,  thiên tai nên ít hoa quả nên người dân nơi đây cũng không quá câu nệ hình thức, ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết, chủ yếu là có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Bởi thế, mâm ngũ quả mỗi nhà lại khác nhau, quả gì cũng được, miễn là tươi ngon đẹp.

Các loại quả thường thấy là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…

 bay-mam-ngu-qua-ngay-tet-sao-cho-dep-9

mam-ngu-qua-ngay-tet-mien-bac-2xje0gqos

 

 

 

 

 

 

 

Cách chọn lựa trái cây trong ngày Tết chủ yếu trái xanh còn cành lá hay mới ươm vàng và tuyệt đối không được rửa sẽ làm trái cây mau hư.

Trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn và người ta cũng không câu kệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả. Dù bày biện nhiều loại trái cây hơn nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả”.

mam-ngu-qua3

 

Việc bày biện mâm ngũ quả trên bàn thờ của gia đình trong ngày Tết là một nét văn hóa đặc sắc của người dân Việt Nam. Chính vì vậy dù sinh sống ở nơi nào, người dân Việt vẫn không quên tục lệ này trong dịp Tết Nguyên đán nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc cho bản thân và cho con cháu.

(Sưu tầm)

Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết

Ngày Tết, cho dù ở thành thị hay thôn quê, giàu sang hay nghèo khó, trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách, hầu như nhà nào cũng trưng một mâm ngũ quả, và cố thể hiện sao cho vừa đẹp mắt vừa hàm ý những điều ước nguyện của gia chủ.

Mâm ngũ quả có ý nghĩa gì

Gọi là ngũ quả nhưng thật ra chẳng ai rõ quy định là những loại quả gì mà tùy từng địa phương với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn ra các loại quả khác nhau để bày mâm ngũ quả

Gọi là ngũ quả nhưng thật ra chẳng ai rõ quy định là những loại quả gì mà tùy từng địa phương với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn ra các loại quả khác nhau để bày mâm ngũ quả.

Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết

uy nhiên, dù là loại quả gì, mâm ngũ quả vẫn mang một ý nghĩa chung: dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành trong gia sự. Mỗi loại quả đều có mùi vị, màu sắc riêng và cũng mang những ý nghĩa nhất định.

Nếu căn cứ theo màu sắc trong triết lý phương Đông thì mâm ngũ quả phải có 5 loại quả với 5 màu khác nhau:

chuối xanh

Đầu tiên là chuối xanh – ứng với mùa Xuân (hành mộc). Nải chuối như bàn tay ngửa, hứng lấy những gì tinh túy nhất của mùa Xuân để đọng thành quả ngọt; nó còn có ý nghĩa che chở, bảo bọc.

Phật thủ

Thứ hai là quả Phật thủ màu vàng – tượng trưng hành thổ nên được đặt ở giữa, trong lòng nải chuối. Phật thủ là loại quả có mười cánh múi chụm lên như 10 ngón tay nên dân gian gọi là tay Phật. Phật thủ được trưng lên bàn thờ với niềm cầu mong được bàn tay Phật trời ban phúc lộc. Nếu không tìm được Phật thủ, có thể thay bằng quả bưởi chín vàng, cũng mang ý nghĩa tương tự.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết

Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết
Tiếp theo, ba loại quả khác có các màu đỏ (ứng với mùa Hạ – hành hỏa) như ớt sừng, cam-quýt chín, trứng gà, hồng…; màu trắng (ứng với mùa Thu – hành kim) như roi, đào; màu đen (ứng với mùa Đông – hành thủy) như mận, hồng xiêm…

Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết

Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết
Mâm ngũ quả làm cho quang cảnh Tết và không gian thờ cúng thêm ấm áp, rực rỡ mà hài hòa; thể hiện sinh động ý nghĩa triết học-tín ngưỡng-thẩm mỹ, đồng thời cũng chứa đựng ước vọng của con người.

y-nghia-mam-ngu-qua-ngay-tet7

Tuy mỗi miền mỗi khác, nhưng tựu trung, mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây, của nếp văn hóa dân tộc và của ý nguyện cầu hòa, an, đủ của người dân Việt.

Nếu như ở miền Bắc, hầu như tất cả các loại quả đều có thể bày lên bàn thờ, kể cả quả ớt mang vị cay đắng, miễn sao mâm ngũ quả trông đẹp mắt là được; thì người miền Nam lại có sự kiêng cữ. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi” thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu.”

Mâm ngũ quả của người miền Nam Mâm ngũ quả của người miền Nam Mâm ngũ quả của người miền Nam Mâm ngũ quả của người miền Nam

Mâm ngũ quả của người miền Nam

Do trái cây ngày càng nhiều, loại nào cũng ngon, bổ nên để thể hiện cao nhất lòng hiếu thảo đối với tổ tiên, đồng thời cũng nhằm thể hiển tính trình bày mỹ thuật trong con mắt thẩm mỹ độc đáo của nhân dân, nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn, và người ta cũng không câu kệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả. Nhiều hơn, nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả” và, dù đựng trong đĩa cũng vẫn gọi theo xưa là “mâm.” Bởi đó là một “sản phẩm văn hóa” đã xác lập trong quá trình lịch sử lâu dài, được khuôn đúc theo quan niệm về “bộ ngũ hoàn hảo.”

Mâm ngũ quả của người miền Nam

Phieu-mua-mam-ngu-qua-ngay-tetjpg
Chưng bày mâm ngũ quả trên bàn thờ của gia đình trong những ngày Tết mang ý nghĩa giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo của dân Việt. Chính vì vậy, người dân Việt dù ở phương trời nào, đến ngày Tết cổ truyền vẫn không bỏ qua tục lệ này, như một sự nhắc nhở, cho bản thân và cho con cháu, về cội nguồn của mình.

Ý nghĩa của một vài loại hoa quả thường được bày trên mâm ngũ quả:

(hay mật phụ), ngọt thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ
Lựu, nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống
Đào thể hiện sự thăng tiến
Mai, do điển phiếu mai, con gái phải có chồng, hạnh phúc, không cô đơn
Phật thủ giống như bàn tay của Phật, chở che cho con người
Táo (loại trái to màu đỏ tươi) có nghĩa là phú quý
Hồng, quýt rực lên màu sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt
Thanh long – ý rồng mây gặp hội
Bưởi, dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn
Nải chuối như bàn tay ngửa, hứng lấy nắng sương đọng thành quả ngọt và che chở, bảo bọc
Quả trứng gà có hình trái đào tiên – lộc trời
Dừa có âm tương tự như là “vừa,” có nghĩa là không thiếu
Sung gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe hay tiền bạc
Đu đủ mang đến sự đầy đủ thịnh vượng
Xoài có âm na ná như là “xài”, để cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn./.